Gebalanceerd Trainen (GbT):
Het hedendaagse Gebalanceerd Trainen (GbT) is ontstaan door generatie op generatie kennis te delen en te trainen op basis van trail and error. Het is trainen op basis van gevoel, ervaring en resultaten. Sinds het internet voor iedereen toegankelijk is het kennis niveau enorm gestegen dankzij informatie van online trainers, wetenschappelijke onderzoeken en documentaires.
Het Gebalanceerd Trainen heeft zich ontwikkeld tot een op veiligheid en welzijn gerichte, veelzijdige en effectieve trainingsmethode.
Het verwijt dat het gebalanceerd trainen tekort kennis zou hebben klopt niet. Door kritisch te zijn wat betreft wetenschap ben je wel op de hoogte van alle nieuwe inzichten maar gebruik je niet alles daarvan. Nieuwere inzichten zijn betekend niet dat die per definitie kloppen of dat eerdere inzichten achterhaald zijn. Dat hebben we in 1980 gezien met de Dominantie Theorie in 1999 met het Positief Trainen dat correcties en dominantie achterhaald zouden zijn. volgens het operant conditioneren werken op basis van straf. Iets waarvan het Positief Trainen zegt tegen te zijn.
Trainen volgens de nieuwste Wetenschappelijke Inzichten:
Halverwege de jaren 70 werd de eerste commerciële hondenschool in Nederland opgericht. Toen er steeds meer commerciële hondenscholen kwamen werd in introduceerde O&O de eerste trainersopleiding op basis van de nieuwste wetenschappelijke inzichten . Van 1980 tot 1999 was dat volgens de Dominantie Theorie en vanaf 1999 tot nu volgens het Positief Trainen. Het heeft voor veel polarisatie gezorgd waar ontzettend veel mensen en dieren dagelijks ernstig onder lijden.
Het Gebalanceerd Trainen wordt vanaf dat moment gezien als achterhaald. Van 1980 tot 1999 werd het GbT verweten niet volgens de DT te trainen en beschuldigd van antropomorfisme.
Vanaf 1999 tot nu wordt het GbT beschuldigd van trainen volgens de DT en geen rekening met gevoelens te houden.
1980 De Dominantie Theorie(DT) doet zijn intrede Deze Dominantie Theorie heeft zich wereldwijd verspreid door het boek ‘The Wolf, Ecology and Behavior of an Endangered Species’ van DR. D. Mech, een vooraanstaand wetenschapper op wolvengebied, gebruikte hiervoor informatie uit het Wetenschappelijk onderzoek van R. Schenkel uit 1946. Volgens deze theorie zouden wolven geen emoties hebben en vanuit hun instinct het hele jaar agressie inzetten om de alfa positie te veroveren.
Om te voorkomen dat de eigenaar of handler de alfapositie zou verliezen werd er met harde hand getraind. Omdat dieren geen gevoel en emoties zouden hebben was het gebruik van wurgkettingen, shockcollars en keiharde rukken aan de riem heel normaal. Ook waren er rangorde bepalende handelingen om verder het leven van honden zuur te maken. Zo mocht een hond bijvoorbeeld of bed, niet op de bank, mocht hij niet als eerste de deur uit en ook niet voor je lopen tijdens het uitlaten, geen spel beginnen en al helemaal niet winnen en pas als laatste eten.
1999 Positief trainen
In de 13 zomers dat D.Mech een wolvenroedel in de vrije natuur geobserveerd had D.Mech geen agressie, dominantie of correcties waargenomen en vergeleek het gedrag met een mensenfamilie met 2 zorgzame ouders en kinderen. Zijn bevindingen schreef hij in zijn boek Alpha Status, Dominance and Division of Labor in Wolf Packs 1999 (PDF). De DT is ontkracht. Het PT doet zijn intrede: Goed gedrag belonen, ongewenst gedrag negeren, trainen zonder correcties. Van het ene uiterste naar het andere uiterste. Het onderzoek van Schenkel zou achterhaald zijn omdat hij geen rekening zou hebben gehouden met dat het geen echte roedel in de natuur zou zijn maar een samengestelde groep in gevangenschap
Maar is Rudolf Schenkel zijn ”Expression Studies on Wolves” achterhaald? NEE!!
Voor het complete Engelstalige onderzoek ”Expression Studies on Wolves” klik op deze link!
Voor de Nederlandse Vertaling Hoofdstuk 1 en 2a met dank aan D.Stricker! Klik op deze link!
- Hfdstuk 1: Om onderscheid te kunnen maken tussen vaststaand gedrag en onbedoeld gedrag, en dat gedrag veroorzaakt door de speciale omstandigheden van gevangenschap, was het nodig om het waarnemingsgebied te vergroten. In 1939 werd daarom ook aandacht besteed aan wolven en een dingopaar in de dierentuin van Zürich, in Bazel aan de jakhals-, vossen-, en wasbeerhondengroepen, verder bij het Eiger glaciale station aan een nestje poolhonden, en als laatste aan huishonden in de grootste variëteit van leefomstandigheden. Andere zoogdieren die in speciale groepen worden gehouden boden gelegenheid voor waardevolle vergelijkingen, vooral grote roofdieren en apen.
- Hoofdstuk 2a: de jaarlijkse cyclus van sociaal gedrag: Gedurende de winter vormt zich een roedel, gekenmerkt door gehuil, gezamenlijke jachten en rivaliteit tussen seksegenoten over leiderschap. De kern van de roedel bestaat uit een paar: de alfa-wolf en alfa-teef. Na de winter scheidt dit paar zich af om hun jongen groot te brengen. De zomer is een vreedzame periode met weinig territoriale verdediging, en geurmarkeringen lijken eerder communicatief dan vijandig.
Als de informatie van Schenkel gebruikt zou zijn hadden de DT en het PT nooit bestaan.
Wat zijn nadelen van trainen volgens de nieuwste wetenschappelijke inzichten?
Als je vertrouw op de nieuwste wetenschappelijk inzichten is er geen ruimte meer voor andere inzichten, kritisch nadenken en ook je gevoel telt niet meer mee. Een inhoudelijke discussie is niet meer mogelijk want jullie trainen niet volgens de nieuwste wetenschappelijk inzichten.
- vanaf 1980 wordt het GbT verweten niet volgens de nieuwste wetenschappelijke inzichten trainen. Kritiek op de DT van mensen die het vreselijk vonden hoe er met de gevoelens van honden werd omgegaan werd afgedaan als antropomorfisme en gebrek aan wetenschappelijk inzicht en werd ruim 30.000 jaar kennis en ervaring als achterhaald gezien.
- 1999 de DT wordt ontkracht dit werd niet als de grootste fout in de geschiedenis van de hondentraining gezien maar als voortschrijdende inzichten, men bleef blind geloven in de wetenschap en zo ging de DT het ene uiterste naar het andere uiterste het PT. Positief trainen goed gedrag belonen, ongewenst gedrag negeren trainen zonder correctie.
- het GbT had dus gelijk maar in plaats van eerherstel werd het GbT vanaf 1999 zwaar beschuldigd volgens de DT te trainen en geen rekening te houden met emoties. de DT hebben veel woorden een andere heel negatieve betekenis gekregen
- de DT is een inktzwarte pagina uit het verleden van het PT waardoor een aantal begrippen nu een veel negatievere betekenis hebben vergeleken met de Nederlandse taal en het GbT.
- de sliplijn en e-collar worden onterecht vergeleken met de wurgketting en shockcollar door gebrek aan kennis.
1999 Trainen volgens de nieuwste wetenschappelijke inzichten.
- de Dominantie Theorie = ruim 40 jaar dierenleed, gedragsproblemen en trainers en GTs van de oude garde die lijden aan ptts.
- van Dominantie=agressie naar dominantie is achterhaald en nu dominante bestaat maar een dominante hond niet
- van Pijnlijke correcties naar geen correcties en nu geen pijnlijke correcties
- vanaf 2010 hebben honden na 30 jaar volgens de meeste wetenschappers weer emoties.
- waar is het Positief Trainen op gebaseerd?
- is Operant Conditioneren nog van deze tijd als R+ niet altijd positief is, een aangeleerde Nee als straf wordt gezien? Je niet kan zeggen of R- beter of slechter dan P- is. Honden alleen nog leren wat goed is en niet wat fout is?
- het Positief Trainen scoort nog steeds slecht op gebied van gedragsproblemen
- waarom zijn kynologisch opleidingen nog steeds niet geaccrediteerd? Wat is meerwaarde SPPD?
Ruim 40 jaar worden de ongediplomeerden ervaringsdeskundigen of het Gebalanceerd Trainen gedemoniseerd vanwege gebrek aan wetenschappelijk inzicht. Maar is dat terecht? Nee dat wij het onverantwoord vinden om puur op basis van de wetenschap te trainen betekend niet dat het Gebalanceerd Trainen niet op de hoogte is van de nieuwste (wetenschappelijke) inzichten, achterhaalde of gebrek aan kennis heeft.
Gebalanceerd Trainen:
- heeft nooit volgens de Dominantie Theorie getraind zelfs Cesar Milan niet!
- heeft altijd in emoties en dominantie geloofd
- volgt al meer dan 8000 jaar stabiele route
- veel kennis en ervaring dan het Positief Trainen die alleen op basis van de nieuwste wetenschap traint
- levert aantoonbaar goede resultaat.
Positief Trainen loopt achter wat betreft kennis betreffende:
- Sliplijn is geen slipketting. niet corrigeren maar werken aan vertrouwen (link)
- E-collar is geen shockcollar vragen en misvattingen recall aanleren
- dominantie video met extra div. links in beschrijving
- roedelgedrag en roedeltherapie
Update 30-11-2022
Ik vind het complete onderzoek van Rudolf Schenkel uit 1947
Ik had al vanaf 2012 bedenkingen wat betreft het ”wetenschappelijke onderzoek” van Mech waarop de Dominantie Theorie is gebaseerd en het onderzoek waarmee hij deze Theorie ontkrachte en tevens de basis vormde voor het Positief Trainen. Dan is er ook nog het onderzoek uit 2010 wat alleen maar bevestigd dat de onderzoeken van Mech op zijn zachtst gezegd geen exacte wetenschap is en het daarom belangrijk is om kritisch te blijven.
Dat het onderzoek van Mech bijna 30 jaar na dato niet bleek te kloppen lag volgens Mech aan het onderzoek van Schenkel welke hij als informatiebron had gebruikt. Toen ik het echter het complete onderzoek van Dr. Schenkel onder ogen kreeg zag ik een zeer degelijk en uitgebreid onderzoek. Ik heb pagina 1 t/m 9 Onderzoek Rudolf Schenkel(nederlands)Nederlandse Vertaling Onderzoek Rudolf Schenkel laten vertalen omdat daar het meest duidelijk wordt dat er flink wat mis is met de onderzoeken van Dr Mech zijn onderzoeken uit 1970 en 1999.
- Omdat dit toentertijd nieuwste onderzoek als wetenschappelijke bewijs moest dienen om de Dominantie Theorie te lanceren en om andere trainingsmethodes als achterhaald te kunnen bestempelen?
- Volgens 13 zomers onderzoek Mech 1999 domineren en corrigeren wolven elkaar in vrije natuur niet. Dit doet de groep in gevangenschap in de zomer ook niet. Waarom heeft hij in de winter geen onderzoek gedaan? Omdat dit nieuwste wetenschappelijk onderzoek nodig was om het Positief trainen te lanceren en tegelijkertijd de Dominantie Theorie te ontkrachten?
Wat mij opvalt is dat er enorm wordt gesjoemeld met informatie waar maar 1 verklaring voor is namelijk om bewijs te kunnen fungeren voor trainen op basis van de nieuwste wetenschap, en om andere methoden als achterhaald en schadelijk te kunnen bestempelen.
Hoe zit het nu met rangorde en dominantie volgens het Positief Trainen?
Het PT is gebaseerd op het onderzoek dat Mech in 1999 wereldkundig maakte. In de 13 jaar jaar wat later zomers bleken te zijn had hij nooit tekenen van dominantie of correcties waar genomen. Echter in de video die hoort bij het onderzoek dat duidelijk is ook dat dit niet op vrijwillige basis gebeurt wat vaak wordt beweert. Wat opvalt is dat Mech deze keer opvallend stil is wat betreft zijn fout uit 1999 waarmee hij de Dominantie Theorie ”ontkracht” heeft. Het wetenschappelijk onderzoek uit 2014 van Van der Borg, Schilder en collega’s toont aan dat er wel degelijk sprake is van dominantie en rangorde. (Dominantie en rangorde bij de hond). Dit werd overigens door het”wetenschappelijk” onderzoek van Bradshaw nog enige tijd in twijfel getrokken terwijl Ian Dunbarr het boegbeeld van het positief trainen daar tijdens zijn seminars geen twijfel over laat bestaan zoals in Nederland in 2013 Social Hierarchie in Dogs en dit artikel van Doggo(link).
In deze samenvatting van de documentaire van Jim een Jamie Dutcher die 6 jaar lang het hele jaar rond onderzoek deden zie je een compleet ander beeld dan wat Dr. D. Mech beschrijft betreffende dominantie, hiërarchie, rangorde, correcties en het doel daarvan. Een echte eyeopener.
Honden zijn geen wolven.
Vanwege de domesticatie van honden zou je hun gedrag niet meer kunnen vergelijken met wolven. In de volgende video’s (klik op titel voor de video) zie je echter dat ook honden elkaar corrigeren van pups af aan.
- Golden Retriever teef corrigeert haar te drukke 8 weken oude pups.
- Volwassen honden corrigeren vervelende pup
- Alfa Reu corrigeert roedel vanwege rauw vlees
Dat honden om hun dominantie aan te tonen niet alleen waarschuwen maar ook echt agressie inzetten als hun positie bedreigt wordt ziet u in deze video met aan het eind een heuse alfarol.
Zin, onzin of misschien toch iets om over na te denken?
- Volgens het positief trainen is een hond die als eerste door de deur wil en aan de lijn trekt geen probleem. De oorzaak is niet niet dominantie maar enthousiasme. Ook heeft hij nooit geleerd te volgen. De praktijk leert ons dat trekken aan de lijn vaak de oorzaak is van lijn reactiviteit en angst. Vaak is de leiding over nemen door de hond te laten volgen de oplossing voor dat probleem.
- Volgens de dominantie theorie moet de eigenaar(alfa) eerst eten en daarna de hond omdat bij wolven de alfa ook altijd als eerste at. Volgens het 2de onderzoek van Dr. Mech is dat niet zo en eten wolven in de natuur tegelijk en bij schaarste zelfs eerst de zwaksten en de pups. Wetenschappelijk onderzoek van de Universiteit van Bulgarije liet zien dat honden die overdag over straat zwierven s’nachts een roedel vormden om in de bossen op jacht te gaan. Als er een prooi werd opgegeten gebeurde op volgorde van rang. Zou dit een oorzaak van voedselagressie kunnen zijn bij meerdere honden?
- beide inzichten zijn ontstaan door onderzoek van slechts 1 persoon, In hoeverre mag wetenschap als betrouwbare bron worden gebruikt als deze niet aan de belangrijkste voorwaarden voor gedegen wetenschappelijk onderzoek voldoet?
- De conclusie dat er bij wolven geen sprake zou zijn van een lineaire dominante hiërarchie was een belangrijk onderdeel waardoor de dominantie theorie ontkracht werd. Deze ontkenning zorgt nu voor voor diverse onbegrepen agressieproblemen.
- in het eerste boek gaat om het om een door de mens samengestelde groep in een te kleine ruimte in plaats van een familie wolven die een stabiele roedel vormen in de vrije natuur. De vraag die je je zou kunnen afvragen is welke situatie het meest overeenkomt met de situatie waarin onze honden zich bevinden.
- Een hond mag nooit hoger staan dan de mens. Onzin is achterhaald dominantie bestaat niet. Maar als de hond bepaald of u wel of niet naast uw vrouw mag liggen of op de bank mag zitten?
- Een hond probeert altijd een hogere rang te veroveren – dit is inderdaad onzin een hond zal vanuit zijn instinct zijn plaats willen weten binnen de groep. Als u er niet in slaagt een stabiele omgeving te creëren wordt uw hond min of meer gedwongen de leiding over te nemen. Een instabiele groep kan leiden tot een felle en heftige machtsstrijd die tot ernstige en zelfs fatale verwondingen kunnen leiden. Dit kan vergeleken worden met de situatie van het wetenschappelijk onderzoek van Schenkel uit de jaren 40.
- Tijdens de dominantie theorie werd verweten als je niet train op basis van de nieuwste wetenschappelijke inzichten dat Gebalanceerde trainen verschilt op 1 heel belangrijk punt met trainen volgens de dominantietheorie. De gebalanceerde trainer werkt namelijk net als de positieve trainer vanuit belonen en dus niet zoals bij de achterhaalde dominantietheorie vanuit bestraffen. Ook is gebalanceerde trainer op de hoogte van de nieuwste wetenschappelijke inzichten. Hij past deze alleen toe als die stroken met zijn gevoel, kennis en ervaring van vele generaties. De eerste tekenen van gedomesticeerde honden gaan zo’n 33.000 jaar terug, het zou eeuwig zonde zijn om al die kennis en ervaring verloren te laten gaan.
- Alfarol(video) of het op de rug dwingen van een hond als dominante handeling wordt door veel positieve trainers gezien als een ernstige vorm van mishandeling die regelmatig zou leiden tot ernstige psychische schade zoals bijvoorbeeld aangeleerde hulpeloosheid. Zowel honden als wolven zouden geen alfarol inzetten. Het zou een tegen natuurlijke handeling zijn omdat honden gedwongen worden tot overgave. Inmiddels verschijnen er steeds meer beelden van honden en wolven die wel degelijk andere honden tot overgave dwingen middels een alfarol. Het is overigens wel een correctie die ernstig af te raden is.
Bronnen:
https://www.wur.nl/nl/nieuws/Dominantie-in-groep-honden-in-harde-cijfers-uitgedrukt-.htm
Publicatie
Joanne A.M. van der Borg, Matthijs B.H. Schilder, Claudia M. Vinke and Han de Vries. Dominance in domestic dogs: a quantitative analysis of its behavioural measures.
Plos ONE August 26, 2015
Informatieve artikelen op basis van recent wetenschappelijk onderzoek (2015):
https://www.licg.nl/honden/dominantie-en-rangorde-bij-de-hond/
https://www.licg.nl/honden/leiding-geven-aan-uw-hond/
https://www.licg.nl/nieuws/rangorde-bij-honden-niet-gebaseerd-op-agressie/
Gedragsdeskundigen over dominantie
Maaike Oosterhuis, gedragstherapeut en trainer met roedel. 2014
Voor mij werkt de dominantietheorie prima, het is gewoon zo, het bestaat, we kunnen het blijven ontkennen of het een ander mooi woord geven, zoals overheersend, maar dominant is dominant. Punt. Je hebt een rangorde, waarbij je dominantie nodig hebt. Wij kunnen de taal van de honden zeker niet zo geweldig nabootsen, als hoe een hond zelf doet, maar we kunnen wel veel, om hen iets duidelijk te maken. Vaak is een gevoel of gedachte al genoeg. Ik ben er zeker van dat dominantie bestaat, hoe zou dat anders in elkaar kunnen zitten. Een hond heeft nog altijd een oer-instinct die veel lijkt op die van de wolven, die veel mensen vergeten en alles gooien op raseigenschappen, of instinct welke bij het ras hoort. Instinct welke bij een ras hoort bestaat niet. Dat is een ras eigenschap. Instinctieve agressie bestaat in geen geval bij welk ras dan ook. Een roedeldier is een sociaal dier, die het sociale ook ten alle tijde nodig heeft! Je hond kiest er niet zelf voor, om geen contact te hebben met soortgenoten, daar kan hij niet over na denken. Beslissingen nemen doen ze alleen in het geval actie – reactie en niet weloverwogen. Sommige honden hebben misschien de eigenschap om er sneller naar te neigen, maar als je dit goed opvangt, kun je een supersociale hond hebben, maar daar komt de dominantie de hoek om kijken, omdat je zeker de leiding over je hond moet hebben. Dit heeft niks uit te staan met bloedlijnen, zoals bijvoorbeeld veel Pitbullhouders denken, omdat iedereen zo denkt, en niks probeert, kunnen er in de lijnen ”agressieve” honden voorkomen, welke eigenlijk gewoon labiel zijn geweest en niet per definitie agressief. Met een agressieve hond fokken, welke een erfelijke neurologische oorzaak heeft, is natuurlijk niet het idee van fokken, lijkt me. Dat gaat ten koste van het ras. Dus, gezonde honden, van welk ras dan ook, moeten gewoon sociaal met andere honden om kunnen gaan. Zo niet, moet je jezelf als eigenaar eens achter de oren krabben. Ik hoor van velen om mij heen: ik train positief en dat houdt dan volgens hen in, een voorbeeld als de hond opspringt, draai je hem je rug toe. In een hond zijn ogen is dat ontwijkend gedrag en zal alsnog dominant blijven, uiteindelijk stopt hij wel, omdat je niet reageert en het hem verveelt, dat is het enige goede in dit verhaal, maar negeren is misplaatst op dat moment. Ik werk ook met negeren, maar op andere momenten. Daarnaast hoorde ik een verhaal: als ik op de bank zit en de hond springt bij mij op, doe ik mijn hoofd naar beneden, en sla mijn armen over elkaar. De hond krabt uiteindelijk over het hoofd van diegene. En de persoon praat dan ook, nee, ik geef je nu geen aandacht, want dit wil ik niet hebben. Even kort uitgelegd, de hond toont weer dominant, hij komt ongevraagd in je eigen ruimte. Daarnaast raakt hij je zelfs aan, door middel van die poot op je hoofd, wat absoluut nooit toegestaan wordt door een dominante hond. Je vertoont weer ontwijkend gedrag, omdat je in elkaar zakt als een onzekere hond, oogcontact onmiddelijk verbreekt, wat de hond al zegt dat hij gewonnen heeft, en gaat hij nog een stapje verder. De hond stabiliseer je vooral met de neus, omdat dit het belangrijkste zintuig is, wat een hond bezit. De oren het minst belangrijk. Als je de oren dus meer gebruikt dan de neus, wordt de hond opgewonden, normaal gesproken, horen ze gevaar als eerste, pups opvoeden is ook vaak gehoor, aan het gepiep kunnen de moederhonden afleiden wat de pups willen, dat soort dingen. Alleen in nodige situaties. Een moederhond zie je ook wel opgewonden, of drukker worden, wanneer haar pups piepen en als je zelf tegen je hond praat merk je al dat deze drukker wordt. Een andere leidinggevende hond, zou het klimmen, wat deze hond dus vertoont, nooit toestaan en waarschuwen door middel van lichaamstaal, spanning, kijken, werkt dat niet, zal hij happen. De persoon die met de positieve methode werkt, heeft een bange hond, en geen enkele hond is te vergelijken, maar deze is ook buiten bang. Ze woont hier al twee jaar en volgt ook training met haar vrouwtje, ze worden dus begeleid door een expert. Nu twee jaar later, is er een klein beetje vooruitgang, terwijl ik binnen twee maanden met een bijna bomproof hond buiten wandel (en dit is gebaseerd op meer dan 20 extreem angstige honden). Omdat ik niet omdraai, wanneer de hond zegt dat hij om wil keren. Ik blijf net zo lang staan tot de hond kalm geworden is en ga dan verder. Er zitten zeker hele goede dingen aan de positieve methode, ik kraak deze niet af, want in alle methoden zitten juiste dingen. Maar op een paar punten, vind ik het logisch dat ze geen vooruitgang boeken. En zo blijven we voort zoeken naar de echt juiste methode, want zoals ik eerder al zei, kunnen we het nooit zo duidelijk maken als honden onder elkaar. Kijk vooral naar hen en hun gedrag onderling en je leert er veel van. Dit doe ik ook, ik bestudeer mijn eigen honden continu, als ik met ze naar het losloopterrein ga, observeer ik hun gedrag en dat van vreemde honden. Ik blijf elke dag leren en ik leer het beste van de hond zelf, daar heb ik geen mensen voor nodig om me dat te vertellen. Iedereen zijn eigen ding, maar ik doe alles vanuit mezelf en mijn eigen gevoel/instinct. Iets wat je niet kunt leren uit boeken, het werkt natuurlijk prima, bijna direct en dat maakt het speciaal. Ik blijf ook altijd naar de hond kijken, wat het kan hebben, heb ik een gevoelige hond, zal ik deze ook anders corrigeren dan een hond die minder gevoelig is. Ik corrigeer alleen wanneer het echt nodig is, verder probeer ik het met mijn gevoel en gedachten over te brengen, negeren en belonen (aai over de bol) te doen.
Arvid van Putten, gedragstherapeut en hondencoach. 2014
De pure dominantie theorie vind ik, net zoals de bedenker, onzin. Een echte dominante hond doet namelijk helemaal niets. Ok, doet heel erg weinig en grijpt zelden in. Als deze een groep binnen loopt, wijken andere honden al automatisch. Hij schittert door de rust en stilte die hij meeneemt. Waarom ik er niet achter sta, is omdat honden op verschillende momenten verschillende taken hebben. Zo kan in een groep honden de een de waker zijn terwijl de ander zorgt voor het vinden van eten. Het is maar welke taak ze beter in zijn en dat vloeit zonder kikken of stoten over in elkaar.
Waar ik achter sta, is dat een groep dieren een leider volgen (je hebt een algemene leider, maar kan dus ook per activiteit veranderen naar een ander. Niet alleen bij mensen zie je dit, maar ook bij honden. Neem als voorbeeld maar de poolhonden. De hond voorop in het tuig hoeft niet dezelfde rol te hebben wanneer ze aan de stake-out zitten. Maar degene die ze volgen is degene die mentaal sterk is. En dat wordt je automatisch wanneer je iets doet waar je achter staat en weet wat je doet. Gooi een groep mensen op een onbewoond eiland en je ziet wat er gebeurt. Dat is ook zo met honden. Op het moment dat je mentaal zwak bent, zal een hond het overnemen. Niet omdat ze het willen, maar omdat er geen andere keus is. Ik zie dan ook niet dat honden proberen op te klimmen op de ladder. Ik zie wel dat ze het stokje overnemen. Want een groep zonder leiding brengt wanorde en wanorde zorgt dat de groep in gevaar komt. Dat kan niet in de natuur, dus er MOET een leider zijn.
De handelingen die ze doen, zoals je aandacht opeisen, zie ik niet als dominantie, maar als dominante handeling. Het verschil is dat ze een handeling doen om iets gedaan te krijgen. Maar andere handelingen kunnen gewoon uit sociaal oogpunt zijn. Zo zie ik eigenlijk altijd de jongste hond op de oudere honden kruipen, maar bijna nooit de oudere honden op de jongste. De oudere honden laten dit vaak gewoon toe. Een hond die op je schoot kruipt, is dat dan slecht? Ik denk dat het veelal te maken heeft met hoe en de achterliggende gedachte. Want een hond die op je schoot kruipt omdat hij eten wil, is een andere handeling dan eentje die daar lekker gaat liggen slapen.
Zoveel handelingen en zoveel uitleggen. Het is denk ik geheel afhankelijk van de hond en de situatie waarin het gebeurt.
Marieke van der Lee, gedragstherapeut met roedel, 2014
‘’Help mijn hond is dominant’’ dit hoor je vaker bij herplaatsers met een slecht verleden. (maar ook bij een hond wie gewoon bij een goede fokker vandaan komt en vanaf pup in huis is)
Het is de reactie op jullie menselijke goedheid. Wanneer een herplaatser in huis gehaald wordt, en zeker met een slecht verleden, wordt er vaak alles aan gedaan om de hond zich weer prettig te laten voelen. Helaas doen we dat vaak op de menselijke manier: lekker vertroetelen, veel liefde en aandacht, koekje hier, snoepje daar, aai over de bol en lekker knuffelen op de bank om ze maar zo dicht mogelijk bij ons te houden en liefde te kunnen geven. Maar voor een hond werkt dat niet altijd zo en hij gebruikt uiteindelijk de ruimte wie hij gekregen heeft. Wil je hem dat ineens afnemen, dan zal hij zich verzetten.
Want die bank hebben jullie aan hem gegeven toch? En die aaien over de bol, die krijgt hij toch altijd als hij zich tegen je aandrukt? En die speeltjes? Die zijn van HEM! hoe kom je erbij dat jij ineens mag bepalen wanneer je die afpakt. Hij is het er duidelijk niet mee eens, sterker nog, hij zal het niet begrijpen waarom hij ineens van zijn voetstuk af moet.
Voorkomen is altijd beter dan genezen, dus probeer vanaf het begin af aan duidelijke regels te handhaven. Maar ook als je al met dergelijke problemen te kampen hebt is het belangrijk om duidelijk leiding te nemen en grenzen te stellen.
Begin er maar eens mee om zelf bewust te worden om je hond niets meer zomaar voor niets te geven.
Denk aan niet meer aanhalen omdat hij zich tegen je aandrukt (want dan bepaalt de hond wanneer je affectie geeft) maar aanhalen omdat hij ergens lekker ontspannen ligt of wanneer je hem roept en hij gehoorzaamt. Want dat gedrag mag beloont worden.
Sommige honden zijn niet gemaakt om lekker te knuffelen op de bank, want die zien de bank misschien wat sneller als hun eigendom. Die knuffelen beter op de grond.
Wees een duidelijke leider. zeker voor een hond met een verleden, daar hebben ze heel veel steun aan.
Een mooi voorbeeld om het verhaal van een herplaatser met een slecht verleden naar mensen woorden te vertalen is dit:
Stel, jij hebt een enorme val gemaakt en je knie ligt aan alle kanten open. Je moet natuurlijk met spoed naar de eerste hulp en je ligt daar hulpeloos te wachten op een arts. oh, je hebt zo’n pijn en je voelt je zo naar dat je alleen maar zo stil mogelijk kan liggen.
Gelukkig daar komt de arts! En die zegt:” oh mijn hemel!! wat een ramp!! wat moet je een pijn hebben schatje!! Ooooh wat zielig!! jeetje mina, gaat t wel met je?.. ooh aaah.. he wat naar, *aai aai aai* over je haar ”…
Super lief natuurlijk, maar als jij daar ligt te vergaan van de pijn, zit je daar echt niet op de wachten. Sterker nog.. je zou alle vertrouwen in die arts direct kwijt zijn want.. weet ze wel wat ze doet??? ze is zo aan t praten en ziemelen. Wat moet ze toch van je? Wat moet jij dan zeggen? Hoe maak je haar duidelijk dat zij de dokter is en jij dit een beetje vreemd vind, eng misschien wel.
Dus jij raakt bijna in paniek en je hoofd maakt overuren want je weet echt niet wat je hier mee aan moet, je hebt hulp nodig maar durft haar niet te vertrouwen omdat je niet weet of ze het wel echt kan. Duizenden gedachten door je hoofd terwijl je vergaat van de pijn.
Dan zwaait de deur van de kamer open en komt er een andere arts aangelopen. Zeker van zichzelf, dat zie je aan zijn hele houding. Trots en zelfverzekerd, rechtop, niet arrogant want je voelt zijn warmte nog voor hij je aanraakt, je ziet het aan zijn uitdrukking. Hij straalt rust uit.
Hij bekijkt je knie en zegt: ‘’we gaan naar de operatie kamer, daar zetten we je knie en hechten we wat nodig is. Dan zul je een dagje moeten blijven en mag je morgen weer naar huis.’’
En jij zucht… wat een verlichting… Iemand wie weet wat hij doet en wie je niet laat twijfelen of je hem wel kan vertrouwen.
Iemand wie duidelijk leiding geeft, zeker is van zijn zaak. Die mensen scheppen vertrouwen, ook bij honden. En natuurlijk knuffelen wij onze honden graag, maar het is belangrijk om bewust te zijn van wanneer je een hond knuffelt, is dat omdat jij het wil? Of omdat de hond het op komt eisen door zich tegen je aan te drukken of de kop onder je elleboog te duwen?
Dominantie (net zoals onzekerheid) bij honden wordt alleen een probleem wanneer de hond het gevoel heeft om zelf de leiding te moeten nemen. Dit geldt zowel voor binnenshuis als voor buitenshuis.
Er valt zoveel over te vertellen en is het zo hond/geleider/situatie gerelateerd dat er ontelbaar veel manieren zijn om problemen te voorkomen en/of op te lossen. Het is belangrijk naar het gehele pakket te kijken.
De theorie lijkt bondig, maar de praktijk is zeer breed. Dit is enkel een voorbeeld uit een bepaalde situatie.
Maar de basis is voor elke hond, zowel dominant als onderdanig als onzeker: Leiding en structuur bieden vanuit rust. Regels en grenzen aangeven. Vanuit rust duidelijk maken wat je van je hond verwacht en dan pas affectie.
Iemand die duidelijk leiding kan geven en zeker is van zijn zaak.. die scheppen vertrouwen.
De informatie van dit artikel is verkregen uit reacties van leden en professionals van de faceboek groep ”De Sociale Vechthond”. Uit deze reacties plus informatie uit verschillende onderzoeken samen met mijn eigen ervaringen is uiteindelijk dit artikel ontstaan.
Met speciale dank aan trainers en gedragstherapeuten Maaike Oosterhuis, Arvid van Putten en Marieke van der Lee voor hun bijdrage aan dit artikel
PS Opmerkingen en aanvullingen zijn zeer welkom en kunt u melden bij Ronald Ursem oprichter van Facebookgroep ‘Sociale Honden’
Bert van Straten: Hondendominantie is een feit, geen mythe
Waarom dit artikel geschreven?
Dit artikel zou ik nooit hebben geschreven als ik zelf geen slachtoffer was geworden van de strijd tussen het Trainen volgens de Wetenschap en het Gebalanceerd Trainen.
Voor 2012 ben ik nooit naar een hondenschool geweest omdat ik het in de jaren 80 totaal niet eens was met hoe er op tv en de hondenscholen met harde hand werd getraind. Mij was met de paplepel ingegoten dat agressie een teken van onmacht is. Bij ons thuis hadden we altijd sociale honden en ook ik had nooit problemen gehad met het opvoeden van honden zelfs niet toen ik Bo kreeg. Bo was een dominante stronteigenwijze Amerikaanse Bulldog met een enorme drive die 2 jaar lang opgesloten had gezeten in een kennel achter een nieuwbouw huis zonder enige vorm van opvoeding of of socialisatie. Toch was ze ontzettend sociaal met mensen, kinderen en andere honden. Na een paar maanden nam ik er nog een herplaatser Ambull bij ook een teef en het klikte meteen totdat Bo enkele maanden loops werd en lelijk tegen ging doen tegen Charley die inmiddels een maand of 10 oud was. Ze mocht steeds minder niet meer bij mij komen, speelgoed werd afgepakt en ze werd zelfs van haar kleedje gejaagd waar ze op lag om vervolgens op het kleed te plassen en verder te lopen. En dus nam ik Charley in bescherming en stuurde Bo weg. Achteraf een grote fout want daarmee plaatste ik Charley boven Bo. Meteen hulp gezocht, helaas vond de eerste zich nog te onervaren, de volgende 2 GTs (1 bulldog expert de ander docent GT) werd ik geweigerd, de 4de GT stond de 2de les huilend op het veld, via een bulldog forum kwam ik bij GT nr5 en 6 en vertelde ik hulp nodig te hebben bij een dominantie of jaloezie probleem. Ik werd uitgelachen en hoorde voor het eerst het woord antropomorfisme, honden hadden geen emoties en dominantie was allang achterhaald. Het was maar goed dat ik hulp had gezocht want mijn probleem was een gebrek aan kennis en ik was niet consequent genoeg. Dominantie en emoties was voor mij onbespreekbaar die bestonden gewoon, ik had alleen geen idee dat dat zo belangrijk kon zijn. Dat ik gebrek aan kennis had en niet consequent ben kon ik alleen maar beamen en dus behalve voor gedragstherapie daar ook op cursus ben gegaan tot het hopeloos fout ging doordat ik weer mijn gevoel negeerde en vertrouwde op de kennis van de GT/trainer. Het werd herfst en Bo raakte ontzettend gestresst tijdens de les, achteraf door het omslaande weer een gevolg van haar verleden. Ze was ontzettend bang voor onweer en vuurwerk, onweer voelde ze aankomen en wilde dan Ik wilde naar huis gaan maar mij werd verteld dat ik haar bij de les moest houden en moest laten zien dat ze op mij als leider kon vertrouwen, dit resulteerde erin dat Bo uiteindelijk naar alle honden begon uit te vallen en vanaf toen ook naar alles op 4 poten als ik haar uitliet. In de auto schoot ze volledig in de stress en ben daarna een week of 6 bezig geweest om deze problemen op te lossen. Ook achteraf bleek het een grote fout want als ik meteen aan rangorde was gaan werken had ik vrijwel zeker Charley niet hoeven te herplaatsen die na 5 maanden logeren daar is gebleven.
Toen ben ik zelf onderzoek gaan doen naar alles wat met probleemgedrag te maken heeft vielen mij een aantal dingen op die niet kon begrijpen. 1 Hoe is het mogelijk dat trainers en GTs zo massaal eerst in de Dominantie Theorie gingen geloven dat ze hun honden gingen mishandelen met de gedachte dat dat goed zou zijn en dat honden geen emoties zouden hebben? 2 Hoe kan je blind in de wetenschap blijven geloven dat je daarna ga trainen vanuit de gedachte dat dominantie niet bestaat en kan opvoeden door fouten niet te corrigeren maar te negeren?
Dit hield mij zo bezig dat ik in Mei 2014 de eerste versie van dit artikel plaatste wat regelmatig geüpdatet werd doordat ik steeds meer kennis en informatie kreeg. In het begin was dat de algemeen bekende informatie zoals ik hierboven heb beschreven wat betreft de onderzoeken van Mech en die van Schenkel, de Dominantie Theorie en het ontkrachten ervan waardoor het Positief trainen zijn intrede deed. Maar door andere onderzoeken en documentaires die een heel ander beeld lieten zien dan de nieuwste inzichten het onderzoek van Schenkel
Communicatieprobleem
Wat mij zo rond 2017 opviel was dat de kynologie bij diverse woorden en met name correctie en dominantie een een compleet andere betekenis gebruikt zonder duidelijke definitie als in het dagelijks leven en de definities zoals je die vind in de woordenboeken en op het internet. Dit maakt dat het voeren van een inhoudelijk gesprek tussen iemand die een kynologische opleiding heeft gevolgd en iemand die dat niet heeft tot grote misverstanden leid.
- Dominant volgens Google: 1) overwicht hebben 2) overheersend 3) vooraanstaand. Volgens de kynologie betekend dominant agressief.
- Corrigeren volgens Google: 1)Verbeteren 2) Amenderen 3) Berispen 4) Beteren 5) Bijwerken 6) Controleren 7) Afstraffen 8) Goedmaken 9) Herstellen 10) Herzien 11) Juist maken 12) Nakijken 13) Aanpassen 14) Tot de orde roepen. Volgens de kynologie: Straffen.
De vraag is wie zit hier fout met de betekenis? Volgens encyclopedie, woordenboeken en Google hebben de ongeschoolde gelijk. Op dit moment heb ik nog geen bron kunnen vinden die de geschoolde gelijk geeft. Hoe dan ook als we het polarisatieprobleem willen oplossen moet deze fout worden gecorrigeerd.